تۆ له ژوورهوه نیت.
الØمد لله Ùˆ الصلاة Ùˆ السلام على رسول الله Ùˆ على آله Ùˆ صØبه Ùˆ من والاه ... أما بعد :
له‌م نوسراوه‌دا كۆمه‌ڵێك له‌و كارانه‌ ده‌خه‌ینه‌ رÙوو كه‌ قورئان خوێنه‌كان ده‌یكه‌ن Ùˆ زانایان به‌ بیدعه‌ى داده‌نێن له‌وانه‌ش :
1 . بیدعه‌ى ماچ كردنى قورئان (*):
ماچكردنى قورئان به‌ برÙواى ئێمه‌ ده‌چێته‌ ژێر گشتێتى ئه‌و Ùه‌رموودانه‌وه‌ كه‌ ده‌رباره‌ى بیدعه‌ هاتوون ØŒ له‌وانه‌ : پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم ده‌Ùه‌رموێت : " إياكم Ùˆ Ù…Øدثات الأمور ØŒ Ùإن كل Ù…Øدثة بدعة ØŒ Ùˆ كل بدعة ضلالة " واته‌ : وریاى شته‌ تازه‌ داهێنراوه‌كان بن ØŒ چونكه‌ هه‌موو شتێكى تازه‌ داهێنراو بیدعه‌یه‌ ØŒ Ùˆ هه‌موو بیدعه‌یه‌كیش گومرÙاییه‌ . وه‌ له‌ Ùه‌رمووده‌یه‌كى تردا : " Ùˆ كل ضلالة ÙÙŠ النار " واته‌ : وه‌ هه‌موو گومرÙاییه‌كیش له‌ ئاگردایه‌ . زۆرێك له‌ خه‌ڵكى هه‌ڵوێستێكى تایبه‌تیان هه‌یه‌ سه‌باره‌ت به‌م مه‌سه‌له‌یه‌ ØŒ ده‌ڵێن : Ú†Ù‰ تیایه‌ ØŸ ! ئه‌و ماچه‌ ته‌نها گه‌وره‌یى دانانه‌ بۆ قورئان ØŒ به‌ڵام ئایا ئه‌م به‌ گه‌وره‌یى دانانه‌ شاراوه‌ بووه‌ له‌ لاى پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم Ùˆ هاوه‌ڵان Ùˆ شوێنكه‌وتوانیان ( تابعین ) Ùˆ شوێنكه‌وتووى شوێنكه‌وتوان ( أتباع التابعین ) ØŸ بێگومان وه‌ڵامه‌كه‌ هه‌ر ئه‌وه‌ ده‌بێت كه‌ زانایانى پێشین وتوویانه‌ : ( لو كان خیرا لسبقونا إلیه ) ØŒ واته‌ : ئه‌گه‌ر خێر بوایه‌ ئه‌وان پێشمان ده‌كه‌وتن Ùˆ ده‌یانكرد . ئه‌مه‌ له‌ لایه‌ك ØŒ له‌ لایه‌كى تریشه‌وه‌ : ئایا ئه‌ێڵ له‌ ماچكردنى شتێك رÙێگه‌پێدراوه‌ ( دروسته‌ ) یان قه‌ده‌غه‌كراوه‌ ØŸ ØŒ لێره‌دا پێویسته‌ ئه‌و Ùه‌رمووده‌یه‌ بهێنینه‌وه‌ كه‌ له‌ هه‌ردوو ( صØÙŠØ ) Ù‰ ( بخاری Ùˆ مسلم ) دا هاتووه‌ ØŒ بۆ ئه‌وه‌ى بیرخستنه‌وه‌یه‌ك بێت بۆ ئه‌وانه‌ى كه‌ ده‌یانه‌وێت بیربكه‌نه‌وه‌ ØŒ وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى بزانرێت مسوڵمانانى ئه‌مرÙÛ† چه‌نده‌ دوورن له‌ پێشینه‌ چاكه‌كانیان ØŒ Ùˆ ئه‌و تێگه‌یشتنه‌ى كه‌ هه‌یان بووه‌ ØŒ Ùˆ ئه‌و چاره‌سه‌رانه‌ى دایان ده‌نا بۆ ئه‌و كێشانه‌ى كه‌ له‌ ژیانیاندا رÙوویان ده‌دا ØŒ ئه‌مه‌ش ئه‌و Ùه‌رمووده‌یه‌یه‌ : له‌ ( عابس ) Ù‰ كورÙÙ‰ ( ربیعه‌ ) وه‌ Ùه‌رمووى : ( عمر ) Ù‰ كورÙÙ‰ ( خطاب ) Ù… بینى به‌رده‌كه‌ Ù€ واته‌ : به‌رده‌ رÙه‌شه‌كه‌ى Ù€ ماچ ده‌كرد ØŒ Ùˆ ده‌یÙه‌رموو : " إني لأعلم أنك Øجر لا تضر Ùˆ لا تنÙع ØŒ Ùلولا أني رأيت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقبلك ما قبلتك " ( صØÙŠØ Ø§Ù„ØªØ±ØºÙŠØ¨ Ùˆ الترهيب : 1 / 94 / 41 ) .
واته‌ : من دڵنیام له‌وه‌ى كه‌ تۆ به‌ردیت Ùˆ زیان ناگه‌یه‌نیت Ùˆ سوود نابه‌خشیت ØŒ ئه‌گه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ نه‌بوایه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوام صلى الله عليه وسلم بینیوه‌ ماچى كردوویت ØŒ ماچم نه‌ده‌كردى . ئایا ماناى ئه‌م قسه‌یه‌ له‌ ئیمامى عومه‌ره‌وه‌ چیه‌ ØŸ ئه‌گه‌ر پێغه‌مبه‌رى خوام صلى الله عليه وسلم نه‌بینیایه‌ ماچى ده‌كردى ØŒ ئه‌وا ماچم نه‌ده‌كردى ØŒ باشه‌ بۆچى ( عمر ) به‌رده‌ رÙه‌شه‌كه‌ى ماچ كرد ØŒ ئه‌و به‌رده‌ رÙه‌شه‌ى كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم ده‌رباره‌ى Ùه‌رموویه‌تى : " الØجر الأسود من الجنة " ( صØÙŠØ Ø§Ù„Ø¬Ø§Ù…Ø¹ : 3174 ) .
واته‌ : به‌رده‌ رÙه‌شه‌كه‌ له‌ به‌ردى به‌هه‌شته‌ . ئایا ( عمر ) به‌ Ùه‌لسه‌Ùه‌یه‌كه‌وه‌ ماچى به‌رده‌كه‌ى كرد كه‌ هه‌ڵقوڵاوى خودى خۆى بێت ØŸ یان بۆ ئه‌وه‌ى وه‌كو ئه‌و كه‌سانه‌ بڵێت كه‌ قورئان ماچ ده‌كه‌ن Ùˆ كاتێك پرسیاریان Ù„ÛŽ ده‌كرێت بۆ وا ده‌كه‌ن ØŸ ده‌ڵێن : ئه‌مه‌ وته‌ى خواى گه‌وره‌یه‌ Ùˆ ماچى ده‌كه‌ین ØŸ! ئایا (عمر) ده‌ڵێت : ئه‌م به‌رده‌ به‌ردى ئه‌و به‌هه‌شته‌یه‌ كه‌ خواى گه‌وره‌ به‌ڵێنى داوه‌ بیدات به‌ له‌خواترسان بۆیه‌ منیش ماچى ده‌كه‌م ØŸ Ùˆ پێویستم به‌ Ùه‌رمووده‌یه‌كى پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم نیه‌ ØŒ بۆ ئه‌وه‌ى رÙێگه‌م بدات ماچى به‌رده‌كه‌ بكه‌م ØŸ یان ( عمر ) ده‌یه‌وێ به‌و شێوه‌ Ùˆ ( منطق ) ه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ باسه‌كه‌دا بكات كه‌ ئێمه‌ بانگه‌شه‌ى بۆ ده‌كه‌ین Ùˆ ناومان ناوه‌ ( المنطق السلÙÙŠ ) ØŸ ØŒ وه‌ ئه‌وه‌ش بریتى یه‌ له‌ دڵسۆزى ( إخلاص ) له‌ شوێنكه‌وتنى پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم Ùˆ ئه‌وه‌شى شوێن رÙێباز Ùˆ سوننه‌ته‌كه‌ى ئه‌و بكه‌وێت تا رÙÛ†Ú˜Ù‰ قیامه‌ت ØŒ هه‌ڵوێستى ئیمامى ( عمر ) بریتى بوو له‌ شوێنكه‌وتنى پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم ØŒ كه‌ Ùه‌رمووى : ئه‌گه‌ر پێغه‌مبه‌رى خوام صلى الله عليه وسلم نه‌بینیایه‌ ماچى ده‌كردى ØŒ ئه‌وا منیش ماچم نه‌ده‌كردى .كه‌واته‌ : ئه‌صل له‌م ماچكردنه‌ Ù€ واته‌ : ماچكردنى قورئان Ù€ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ سه‌ر سوننه‌تێكى رÙابردوو برÙۆین Ù€ كه‌ ئه‌ویش سوننه‌تى پێغه‌مبه‌رى خوایه‌ صلى الله عليه وسلم Ù€ ØŒ نه‌ك به‌ Ù¾ÛŽÛŒ بۆچوونى خۆمان Øوكم بده‌ین به‌سه‌ر كاروباره‌كاندا Ùˆ بڵێین : ئه‌مه‌ چاكه‌ ØŒ یان ئه‌وه‌ Ú†Ù‰ تێدایه‌ ØŸ! له‌گه‌ڵمدا بیربكه‌نه‌وه‌ له‌ هه‌ڵوێستى ( زید ) Ù‰ كورÙÙ‰ ( ثابت ) كه‌ Ú†Û†Ù† بوو به‌رامبه‌ر ئه‌و پێشنیاره‌ى كه‌ ( ابو بكر ) Ùˆ (عمر ) بۆیان كرد سه‌باره‌ت به‌ كۆكردنه‌وه‌ى قورئان بۆ ئه‌وه‌ى بپارێزرێت له‌ Ùه‌وتان Ùˆ له‌ناوچوون ØŒ ( زید ) له‌ وه‌ڵامى پێشنیاره‌كه‌دا Ùه‌رمووى : Ú†Û†Ù† شتێك ده‌كه‌ن كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم نه‌یكردووه‌ ØŸ ! مسوڵمانانى ئه‌مرÙÛ† به‌رÙه‌هایى ئه‌م تێگه‌یشتنه‌یان نیه‌ له‌ دیندا . ئه‌گه‌ر به‌و كه‌سه‌ى كه‌ قورئان ماچ ده‌كات بڵێیت : Ú†Û†Ù† شتێك ده‌كه‌یت كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم نه‌یكردووه‌ ØŸ ! ئه‌وا به‌ وه‌ڵام گه‌لێكى زۆر سه‌رسورÙهێنه‌ره‌وه‌ رÙووبه‌رÙووت ده‌بێته‌وه‌ ØŒ له‌و وه‌ڵامانه‌ش ئه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێ : برام ! ئه‌وه‌ Ú†Ù‰ تێدایه‌ ØŸ! ئه‌مه‌ گه‌وره‌یى دانانه‌ بۆ قورئان ! تۆش Ù¾ÛŽÛŒ بڵێ : برام ! ئه‌م قسه‌یه‌ به‌سه‌ر خۆتدا ده‌شكێته‌وه‌ ØŒ ئایا پێغه‌مبه‌رى خوا قورئانى به‌ گه‌وره‌ دانه‌ناوه‌ ØŸ گومانى تێدا نیه‌ كه‌ قورئانى به‌ گه‌وره‌ گرتووه‌ ØŒ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ماچى نه‌كردووه‌ . یان ده‌ڵێن : ئایا تۆ نكوڵیمان لێده‌كه‌یت قورئان ماچ بكه‌ین ! ئه‌وه‌ نیه‌ تۆ سوارى ئۆتۆمبیل ده‌بیت ØŒ Ùˆ به‌ ÙرÙۆكه‌ش گه‌شت ده‌كه‌یت ØŒ Ùˆ ئه‌م شتانه‌ش بیدعه‌ن ØŸ! به‌و شێوه‌یه‌ وه‌ڵامیان ده‌ده‌ینه‌وه‌ كه‌ : ئه‌و بیدعه‌یه‌ى ئێمه‌ باسى لێوه‌ ده‌كه‌ین Ùˆ پێغه‌مبه‌رى خوا به‌ گومرÙایى داناوه‌ ئه‌و بیدعانه‌یه‌ كه‌ له‌ دیندا ده‌كرێن ØŒ نه‌ك ئه‌وانه‌ى كه‌ له‌ شتى دونیاییدا ده‌كرێن ØŒ به‌ڵام له‌ شتى دونیاییدا بیدعه‌ هه‌یه‌ درووسته‌ ØŒ هه‌یه‌ قه‌ده‌غه‌كراوه‌ ØŒ ئه‌مه‌ش شتێكى زانراوه‌ Ùˆ پێویست به‌ نمونه‌ ناكات ØŒ بۆیه‌ ئه‌وه‌ى كه‌ سوارى ÙرÙۆكه‌ ده‌بێت بۆ گه‌شت كردن بۆ ماڵى خوا بۆ Øه‌ج كردن ØŒ گومانى تێدا نیه‌ كه‌ درووسته‌ ØŒ به‌ڵام ئه‌وه‌ى كه‌ سوارى ÙرÙۆكه‌ ده‌بێت بۆگه‌شت كردن بۆ رÙۆژئاوا Ù€ به‌ بێ عوزرێكى شه‌رعى Ù€ گومانى تێدا نیه‌ كه‌ ئه‌وه‌ سه‌رپێچیه‌ ØŒ Ùˆ به‌م شێوه‌یه‌ . به‌ڵام له‌و كارانه‌ى كه‌ عیباده‌تن ئه‌گه‌ر پرسیار بكه‌یت له‌ بكه‌ره‌كه‌ى : بۆچى ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌یت ØŸ ده‌ڵێ بۆ نزیك بوونه‌وه‌ له‌ خوا ! ده‌ڵێم : هیچ رÙێگایه‌ك نیه‌ بۆ نزیك بوونه‌وه‌ له‌ خوا ( تبارك Ùˆ تعالى ) ته‌نها ئه‌و رÙێگایه‌ نه‌بێت كه‌ خواى گه‌وره‌ خۆى بۆى داناوین ØŒ به‌لام ده‌مه‌وێ شتێك یاد بخه‌مه‌وه‌ ØŒ ئه‌ویش به‌ برÙواى من زۆر گرنگه‌ بۆ دامه‌زراندن Ùˆ پشتگیر كردنى ئه‌م رÙێسایه‌ : ( كل بدعة ضلالة ‌ ) ØŒ كه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك هیچ بوارێك نیه‌ بۆ به‌ چاكزانینى عه‌قڵى ØŒ هه‌ندێك له‌ پێشینان ده‌Ùه‌رموون : ( ما Ø£Øدثت بدعة إلا Ùˆ أميتت سنة ‌ )
واته‌ : هیچ بیدعه‌یه‌ك داناهێنرێت ئیلا سوننه‌تێك ده‌مرێنێت . وه‌ من هه‌ست به‌م رÙاستیه‌ ده‌كه‌م هه‌ست پێكردنى ده‌ست ØŒ به‌ Ù‡Û†Ù‰ زۆر به‌دوادا گه‌رÙانم بۆ شته‌ تازه‌ داهێنراوه‌كان ØŒ وه‌ Ú†Û†Ù† زۆر جار ئه‌و تازه‌ داهێنراوانه‌ ( مخالÙة‌ ) Ù‰ ئه‌وشتانه‌ ده‌كات كه‌ له‌ پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ صلى الله عليه وسلم هاتوون ØŒ خاوه‌ن زانست Ùˆ Ùه‌زڵه‌كان ئه‌گه‌ر یه‌كێكیان قورئان هه‌ڵگرێت بۆ ئه‌وه‌ى تێیدا بخوێنێت ØŒ نایانبینیت كه‌ ماچى بكه‌ن ØŒ به‌ڵكو كرده‌وه‌ ده‌كه‌ن به‌وه‌ى كه‌ له‌ ناویدایه‌ ØŒ به‌ڵام خه‌ڵكى ساده‌ ( عوام ) ئه‌وانه‌ى كه‌ سۆزه‌كانیان رÙێكخراو نیه‌ ØŒ ده‌ڵێن : ئه‌ى ئه‌و ماچكردنه‌ Ú†Ù‰ تێدایه‌ ØŸ ! Ùˆ كرده‌وه‌ش ناكه‌ن به‌وه‌ى كه‌ له‌ ناویدایه‌ ! بۆیه‌ ده‌ڵێین : ( ما Ø£Øدثت بدعة إلا Ùˆ أميتت سنة ‌ ) .
2 . كۆبوونه‌وه‌ و خوێندنه‌وه‌ى قورئان به‌ یه‌ك ده‌نگ :
كۆبوونه‌وه‌ له‌ سه‌ر خوێندنه‌وه‌ى قورئان به‌ یه‌ك ده‌نگ بیدعه‌یه‌ ØŒ چونكه‌ نه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم Ùˆ نه‌ هاوه‌ڵان نه‌یانكردووه‌ ØŒ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم Ùه‌رمانى به‌ ( ابن مسعود ) ده‌كرد كه‌ قورئانى به‌ سه‌ردا بخوێنێت Ùˆ ده‌یÙه‌رموو : "إني Ø£Øب أن أسمعه من غيري". واته‌ : Ù¾ÛŽÙ… خۆشه‌ له‌ غه‌یرى خۆمه‌وه‌ بیبیستم Ù€ واته‌ : قورئان Ù€ .
3 . خه‌تم كردنى قورئان له‌ كه‌متر له‌ سێ رÙۆژدا پێچه‌وانه‌ى سوننه‌تى پێغه‌مبه‌رى خوایه‌ صلى الله عليه وسلم .
4 . دوعاكردنى به‌كۆمه‌ڵ له‌ كاتى خه‌تمى قورئاندا .
5 . خوێندنى سوره‌تى [ لإيلا٠قريش ] به‌و برÙوایه‌ى كه‌ دڵنیایى Ùˆ ( أمان ) ه‌ له‌ هه‌موو خراپه‌یه‌ك .
6 . كۆبوونه‌وه‌ى كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك و خوێندنى سوره‌تێكى قورئان به‌ یه‌ك ده‌نگ .
7 . له‌ØÙ† Ùˆ ئاوازدانان بۆ قورئان ( الألØان ÙÙŠ القرآن الكريم ) .
8 . وتنى (صدق الله العظيم ) له‌ دواى ته‌واوبوون له‌ قورئان خوێندن : چونكه‌ نه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم وه‌ نه‌ هاوه‌ڵان و نه‌ ( تابعین ) نه‌یانكردووه‌ .( إزالة الستار عن الجواب المختار ، الشيخ / ابن العثيمين : ص79 - 80 ) .
9 . خوێندنى قورئان له‌ سه‌ر گۆر٠: چونكه‌ نه‌ له‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلموه‌ نه‌ له‌ هاوه‌ڵانه‌وه‌ نه‌هاتووه‌ كه‌ شتى وایان كردبێت . ( Ùتاوى العقيدة لابن العثيمين : ص383 ) .
10 .خوێندنى ( ÙاتØة‌ ) له‌ سه‌ر مردوو یان له‌ سه‌ر گۆر٠: به‌ڵگه‌ى له‌ سه‌ر نه‌هاتووه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله عليه وسلم كردبێتى . ( Ùتاوى العقيدة لابن العثيمين : ص396 ) .
11 . قورئان خوێندنى رÙÛ†Ú˜Ù‰ هه‌ینى Ù¾ÛŽØ´ ئه‌وه‌ى ئیمام بێته‌ سه‌ر مینبه‌ر . ( Ùتاوى اللجنة الدائمة : 2 / 502 ) .
12 . خوێندنى ( ÙاتØØ© ) له‌ دواى دوعا كردن یان پاش قورئان خوێندن .(Ùتاوى اللجنة الدائمة : 2 / 538 ) .
13 . خوێندنى ( ÙاتØة‌ ) له‌ پاش نوێژكردن به‌ تاك یان به‌ كۆمه‌ڵ . ( Ùتاوى اللجنة الدائمة : 2 / 539 ) .
14 .هه‌دیه‌كردنى خێر Ùˆ پاداشتى سوره‌تى ( ÙاتØة‌ ) بۆ پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم یان بۆ مردوو ئه‌صڵى نیه‌ ØŒ Ùˆ شه‌رعى نیه‌ . ( Ùتاوى نور على الدرب – العقيدة - لشيخ ابن باز : ص89 – 90 ) .
Ùˆ الØمد لله الذي بنعمته تتم الصالØات
Ùˆ صلى الله وسلم على نبينا Ù…Øمد وعلى آله Ùˆ صØبه Ùˆ سلم .
==========================
(*) بیدعه‌ى ژماره‌ یه‌ك تاوه‌كو ژماره‌ Øه‌وت له‌ كتێبى ( قاموس البدع - شيخ مشهور Ùˆ Ø£Øمد الشكوكاني ) وه‌رگیراوه‌ به‌ڵام به‌ وه‌رگێرÙان Ùˆ ده‌ستكارى كردنێكى ساده‌وه‌ .
سايتى به‌هه‌شت
لێره نیه